Evinizi veya işyerinizi sigorta ettirirken, sigortacılıkta kullanılan “bina değeri” teriminin evinizin tamamıyla yeniden inşası halinde oluşacak maliyeti kastettiğidir. Yapı tipine göre bu maliyetler yaklaşık olarak hesaplanmıştır. Bina maliyetini beyan ederken bu hususu göz önünde bulundurmak gerekir.
Bu tarz sigortalarda, sigorta bedeli çok yüksek olmadığı sürece, ev veya işyerinizde teftiş yapılmaz. Sigorta bedeli olarak beyan ettiğiniz rakam kullanılır. Ancak, hasar anında hasar gören malın görülmesi, çalınma veya benzeri bir diğer sebepten, mümkün olmuyor ise görevli eksperler malın faturası gibi v.b. belge veya metotlara başvurabilir.
Ancak sigorta bedelleri poliçede ayrı ayrı belirtilmek kaydı ile ve ek sözleşme ile bu teminata alınabilir.
Poliçenin tüm hak ve borçları, yeni sahibine intikal eder. Ancak 15 gün içerisinde sigortacıya durumun bildirilmesi gerekir; aksi takdirde sigortacının herhangi bir sorumluluğu olmaz. Yine de sigortacı veya yeni hak sahibi, sigortanın varlığını öğrendikten itibaren 8 gün içerisinde poliçenin iptalini isteyebilirler.
Poliçenin tüm hak ve menfaatleri, yeni hak sahiplerine devrolur.
Eksper raporları tazminat tutarının hesabında yol gösterici belgelerdir, bağlayıcılığı yoktur. Tazminat tutarı konusunda sigortalı ile sigorta şirketi arasındaki anlaşmazlıklarda bağlayıcı karar verme yetkisi mahkemelerin veya sigorta şirketinin üye olması durumunda Sigorta Tahkim Komisyonunundur.
Yangın sigortalarına prim tutarı sigorta şirketlerince serbest piyasa ekonomisi kuralları çerçevesinde serbestçe belirlenmektedir. Ev veya işyerlerini yangın ve yangın ek teminatları ile güvence altına alan poliçelerde prim tutarı sigorta şirketlerinin fiyatlandırma politikalarına ve satın alınan teminatların kapsamına bağlı olarak şirketten şirkete değişebilir.
Tazminat miktarının yasa ve poliçe hükümlerine göre tespit edilmesinden sonra Doğal Afet Sigortaları Kurumu, sigorta bedelini aşmamak kaydıyla kesinleşmiş olan tazminat miktarını en geç takip eden bir ay içerisinde hak sahibine ödemek zorundadır.
Binanın ve her bir bağımsız bölümün projeye aykırı olarak ve taşıyıcı sistemi etkileyecek şekilde tadil edilmesine veya zayıflatılmasına neden olan veya buna imkan veren malik veya intifa hakkı sahibi, meydana gelen zararın bu nedenle ortaya çıktığının veya arttığının tespit edilmesi durumunda bu tutar kadar tazminat alma hakkını kaybeder.
Kısmi hasar halinde sigorta bedeli, rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren, ödenen tazminat tutarı kadar eksilir. Sigorta bedelinin eksildiği hallerde, hasarlı binanın, hasardan bir gün önceki haline getirildiği tarihten itibaren başlamak üzere, gün esası ile prim alınmak suretiyle sigorta bedeli yükseltilir. Deprem sonucu tam hasar meydana geldiği takdirde, tazminatın ödenmesi ile birlikte sigorta teminatı sona erer. Zorunlu deprem sigortası ile depremin, yangın, infilak ve yer kayması dahil, sigortalı binalarda ve temellerinde, doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar Doğal Afet Sigortaları Kurumu tarafından teminat altına alınmıştır.
Zorunlu deprem sigortasının uygulamaya konulmasını takiben, 27 Mart 2001 tarihinden itibaren, Zorunlu deprem sigortası yaptırması gerekirken bunu ihmal edenler, bu sigorta kapsamında karşılanacak zararlar için doğal afetlerle ilgili mevzuat çerçevesinde hak sahibi olamamaktadırlar. Ayrıca tapu tescil işlemlerinde Zorunlu deprem sigortasının yaptırılmış olduğuna dair belgenin ibraz edilmesi mecburiyeti vardır.
Zorunlu Deprem Sigortası sadece binaları kapsamaktadır.
Sigortalının adı, adresi, telefon numarası, vergi kimlik numarası, sigorta ettirenin vergi kimlik numarası, sigortalanacak binanın açık adresi, tapu bilgileri, (ada, pafta, parsel, sayfa no.) inşa yılı ve yapı tarzı, toplam kat sayısı, hasar durumu, evin brüt yüzölçümü ve mekanın kullanım şekli.
Sigortalının hem Zorunlu deprem sigortası poliçesi hem de sigorta şirketinden düzenlettirmiş olduğu ihtiyari poliçesi var ise hasar Zorunlu deprem sigortası poliçesi kapsamında ödenir, aşan miktar için ihtiyari poliçe kapsamında ödeme yapılır.
Riziko'nun gerçekleştiği öğrenildiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde Doğal Afet Sigortaları Kurumu'na veya poliçeyi düzenleyen sigorta şirketinin genel müdürlüğüne, bölge müdürlüğüne veya yetkili acentelerine hasar ihbarında bulunulabilir.
Hayat sigortası yaptırırken teklifnamede yer alan sorulara doğru cevap vermek, gerek sigorta ettirenin gerekse sigortalının kendisince bilinen ve sigortacının bilmesi gereken hususları sigortacıya bildirmesi önemli bir yükümlülüktür. Bu yükümlülüğün ihlali halinde sigortacı sözleşemeden cayabilir ya da ek prim almak suretiyle sözleşmeyi yürürlükte tutabilir.
Hayatı üzerine sigorta sözleşmesi yapılan kişiye sigortalı, prim ödeyerek kendisinin veya bir başkasının hayatını sigortalayan kişiye sigorta ettiren, sigorta sözleşmesine taraf olmamakla birlikte lehine sigorta sözleşmesi yapılan ve rizikonun gerçekleşmesi halinde kural olarak tazminatı talep etme hakkına sahip kişiye de lehdar denmektedir.
Yıllık hayat sigortası primleri yaşa göre belirlenmektedir. Sigorta şirketlerinde yaş ve cinsiyetin dikkate alındığı prim tabloları bulunmaktadır. Seçilen teminat tutarları da dikkate alınarak prim hesaplanır.
Birikimli hayat sigortalarından ödenen primlerden risk primi genel gider ve komisyon gideri kesintileri yapıldıktan sonra kalan tutar yatırıma yönlendirilmektedir. Bu yönlendirme, Hayat Sigortaları Yönetmeliği’ne göre günlük kar payı esasına göre ve sigortalıları korumaya yönelik olarak Yönetmelikte belirlenen menkul kıymet kısıtlamalarına göre yapılmaktadır.
Hayat Sigortalarında ödenen primler sayesinde vergi indirimi sağlanmakta ve ödenen primin gerçek maliyeti düşmektedir.
7/10/2001 tarihinden sonra akdedilmiş sigorta poliçeleri için aşağıdaki uygulama geçerlidir:
Ücretliler için Gelir Vergisi Kanununun 63. maddesine göre özel hayat sigorta poliçeleri için ücretli olarak çalışan kişiler tarafından ödenen primlerin;
- Yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmayan, kısmı; sigortanın Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması halinde ücretlinin vergi matrahından indirime tabi tutulur.
Beyana tabi gelir vergisi mükellefleri İçin Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesine göre serbest olarak çalışan (yıllık beyannameye tabi) kişiler tarafından özel hayat sigorta poliçeleri için ödenen primlerin;
- Primin beyan edilen yıllık gelirin % 5’ini aşmayan,
- Yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmayan, kısmı;
Türk Ticaret Kanunu’nun 1325’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre sigorta ettiren, üç yıl primi ödedikten sonra sigortadan ayrılabilir. Hayat Sigortası Genel Şartlarına göre aksine bir sözleşmeyle bu süreyi daha kısa tutma imkanı bulunmaktadır. Ancak Birikimli Hayat sigortaları en az 10 yıllık süre için yapılan uzun dönemli sigortalardır. Erken ayrılma durumunda sigortada kalma süresine bağlı olarak birikim tutarı üzerinden kesinti yapılmaktadır. İlk yıllarda üretim masraflarının yüksek olması nedeniyle de erken ayrılma halinde birikimli kar payı tutarı ödenen primlerden daha düşük kalmaktadır.
Birikimli Hayat sigorta poliçesinde tayin edilen sigortalının ve sigorta ettirenin değişikliği mümkündür.
Sigortacı, aksine bir sözleşmeyle kısaltılmış olmadıkça en az 3 yıllık primi ödenmiş sigortada, sigorta ettirenin talebi üzerine ve poliçenin iadesi karşılığında sigorta poliçesi üzerinden ödünç para vermek zorundadır.
Borcun faizleri, taraflarca kararlaştırılan vadelerde ödendiği sürece sözleşme yürürlükte kalır. Faizler vadelerinde ödenmeyecek olursa, sigortacı, sigorta ettirene bir ihbar mektubu göndererek borcunu işlemiş faiz ve masraflarıyla üç ay içinde ödemeye davet eder. Borç bu süre içinde ödenmez ise sigortacı re'sen iştira eder ve alacağını işlemiş faiz ve masraflarıyla birlikte tahsil eder. Kalan miktar sigorta ettirene iade olunur.